Fantastik Dünya Türleri

Fantastik eserler kendi içinde birçok alt türe ayrılabilir. Dark fantasy, grimdark fantasy ve romantik fantastik gibi. Bundan başka aslında bir sınıflandırmaya daha tabiler. Bu sınıflandırmada fantastik eserlerin temasından çok bulundukları dünyanın ahlaki sistemi bizi ilgilendiriyor. Bu kurgusal evrenler ne kadar kötü ya da ne kadar iyi ? Cennet gibi olanlar var mı? Peki, yaşanması imkansız olan dünyalar var mı? Bugün sizlere bu farklı evrenleri örneklendirerek öz biçimde anlatmaya çalışacağım.

Kutsal Diyarlar( Divine Realms)

Bu dünyalarda kötülük, acı, ölüm ve hüzün neredeyse yoktur. İnsanlar ve diğer varlıklar yüce bir güç tarafından korunur.Buraya erişim genellikle o üst varlığın iznine bağlıdır.

Örnek: Yüksek bir cennet tasviri

Yüce Dünyalar

Burada yaşayanların çoğu iyidir ve masumdur. Kötülük çok nadir de olsa görülebilir fakat kolayca kontrol altına alınır. Akıllı yaşam formları sınırlı olabilir.

Örnek:Jon Carraher’in sanatı

Benekli Dünyalar

Yüce Dünyalar’a benzese de kötülük daha sık ortaya çıkar. Ziyaretçiler daha dikkatli olmalıdır.

Cesur Dünyalar

Kötülük bu dünyalarda gerçekten var ancak çoğu zaman kendini feda eden bir ruh ona meydan okumaya hazırdır. Masumiyet elde etmek daha zordur ancak iyilik hala normdur. Genellikle kahramanlık veya özveri isteyen durumlarla karşılaşılır.

Örnek: Tolkien’in “Arda” tasviri

Ahlaki Dünyalar

İyilik ve kötülük arasındaki sınırlar zayıflamaya başlar, kötülük gücünü artırır. Kötülüğün etkileri gözle görülür, ancak iyilik hâlâ bir umut ışığı sunar.

Örnek: Avatar dünyası

Asil Parlak Dünyalar(Noblebright Worlds)

İyilik ve kötülük arasındaki ayrım hala bellidir ancak genellikle bu iki uç arasındaki dengeyi korumak gereklidir. İlk kez 2014 yılında yazar CJ Brightley tarafından oluşturulmuş yeni bir terimdir. Kahramanlar kusurlu da olsa erdem ve iyilik için savaşır ve doğru olanı yapmaya gayret ederler.

Örnek: Narnia, Yerdeniz

Gri Dünyalar

İyilik ve kötülük birbiriyle dengededir ve ikisinden biri de galip gelebilir çünkü artık iyiliğin üstünlüğü sona ermiştir. Ne iyidir ne kötüdür kısaca. Bu türde olan pek çok fantastik eser mevcuttur.

Örnek: “Terra Prime”

Altın Dünyalar

Parlak bir dış cephe veya karanlık bir merkez olarak tanımlanabilir. Şiddet ve yoksulluk, genellikle parlak bir yüzeyin altında gizlidir. Yolsuzluk yaygındır ve birçok kişi, bu dünyalarda en iyi durumları bile zorlu bulabilir. İyilik gördüğünüz gibi sadece buz dağının görünen kısmıdır. Bu dünyalarda kötülük öne geçmeye başlar.

Örnek: Star Wars Evreni

Günahkâr Dünyalar(Sinful Worlds)

Parlak yüzeyler çatlamaya başlar, iyilik zayıflar ve yerini cesaret ve kan alır. Şiddet yaygındır, yasalar gevşek işler ve yalnız seyahat etmek tehlikelidir. Ancak kaosun ortasında bile ilerlemek için gereken gücü bulmak mümkündür. Bunu da yalnız en güçlüler başarabilir.

Örnek: Rockstar

Distopik Dünyalar

Gelelim birçoğumuzun aşina olduğu o evrenlere. Bu evrenlerde çok yanlış bir şey vardır—bir felaket, baskıcı bir hükümet ya da işlevsiz bir toplum düzeni gibi. Hayatta kalmak zordur ve “iyilik” yapmak cesaret ister. Eğitimsiz bir şekilde bu dünyalara girmek genellikle ölümle sonuçlanır. Kötülük o kadar fazladır ki bu tür dünyaların gerçek hayatta olamayacağını düşünürüz. Daha detaylı bilgi için distopya yazıma bakabilirsiniz.

Örnek: Kara Dörtleme ve Matrix

Kaynak: İthaki Yayınları

Kasvetli Dünyalar(Grimdark Worlds)

Bu kırık dünyaların köşe taşları öfke ve acıdır. Burada başarı için en kötü tarafınızı göstermek zorundasınız ve iyilik yapmak genellikle önem taşımaz. Prematüre ölüm neredeyse garantidir. Aynı zamanda grimdark fantastik eserlere ev sahipliği yapar. Okumadan önce bir kez daha düşünün.

Örnek: Buz ve Ateş, Warhammer 40.000

Kaynak: Wikipedia

Eldritch Dünyalar

Bu noktadan sonra zeka artık önemli değildir. Lovecraftvari varlıklar baskın güç haline gelir ve insanlar bu dünyalarda hayatta kalmak için direnemez ya da bu varlıkları anlayamazlar.

Örnek: Lovecraft Ülkesi

Uyumsuz Dünyalar

Bu dünyalar herhangi bir etik ya da fiziksel düzene uymayan yapıları nedeniyle genellikle koruma ile bile uyum sağlayamaz. Çoğunlukla fizik yasalarının ve mantığın çöktüğü gerçeklik dışı ortamlardır. Hiçbir insan böyle bir dünyada hayatta kalamaz zira tam anlamıyla kaos hakimdir.

Lanetlenmiş Diyarlar

Burada ne rahatlık, ne merhamet, ne de kurtuluş vardır. Yalnızca sonsuz acı ve ıstırap hüküm sürer. Bu diyarlara gireyim demeyin!

Örnek: Cehennem tasvirleri

Orijinal konsept:https://www.reddit.com/r/worldbuilding/comments/13jo2wg/stop_know_your_worlds_psa_distributed_among/?share_id=U5xc3ulgD2s4c1kMTcFfp&utm_content=1&utm_medium=android_app&utm_name=androidcss&utm_source=share&utm_term=1

Kaynakça

• Joncronshawauthor, & Joncronshawauthor. (2023, July 13). What is Noblebright Fantasy? A Beginner’s Guide – Jon Cronshaw. Jon Cronshaw – Weaving Shadows. Crafting Light. Best-Selling Fantasy & Speculative Fiction. https://joncronshaw.com/2023/07/04/what-is-noblebright-fantasy-a-beginners-guide/
• Lima, L. (2024, May 17). A self-taught master: exploring the sublime fantasy worlds of Jon Carraher — Visualflood Magazine. Visualflood. https://visualflood.com/post/a-self-taught-master-exploring-the-sublime-fantasy-worlds-of-jon-carraher