Kardashev Ölçeği: Medeniyetlerin Seviyesi mi Var?

Kardashev ölçeği ya da skalası astronomi ve bilim kurgu ile ilgilenenlerin aşina olduğu bir terimdir. Evrim Ağacı ve diğer popüler Youtube kanalları sayesinde de bu terim normal halkta yavaş yavaş karşılık bulmaya başladı. Peki bilmeyenler için bu terim ne demek? Gerçekten de medeniyetlerin bir seviyesi var mı? Birçoğumuzun merakını cezbeden bu kavrama gelin daha yakından bakalım.

Kardashev Ölçeği Nedir

İlk defa ödüllü bir Sovyet astronomu olan Nikolai Kardashev tarafından 1964 yılında ortaya atılmıştır. Bu ölçek medeniyetlerin ne kadar enerji ürettiğine bağlı olarak onların gelişmişlik düzeyini ölçer. Nasıl oluyor peki bu? Medeniyetlerin seviyesi olur mu? Birçoğumuz bilmesek de her medeniyetin kendine ait bir seviyesi ve yeri var bu skalada. Kardashev medeniyetleri temel olarak üçe ayırdı:

• Tip 1 medeniyet
• Tip 2 medeniyet
• Tip 3 medeniyet

Tip 1- Gezegensel Medeniyetler

Tip 1 seviyesindeki medeniyetler için gezegensel tabirini kullansak yanlış olmaz sanırım. Bu uygarlıklar bulundukları gezegenin bütün kaynaklarını tamamen kullanabilir ve gezegene tam anlamıyla hükmedebilir. Enerji olarak ise bu medeniyetler güneşlerinden onlara gelen enerjinin tamamını kullanabilir veyahut da o enerjiye denk bir enerji üretebilir. Peki, bu seviyeye ulaşınca elimize ne geçecek?

Bu seviyedeki bir medeniyet teknolojide büyük atılımlar yapmış ve enerji konusunda kendini geliştirmiş bir medeniyet olacaktır. İnsanlığın şu an en devasa enerji kaynağı nükleer reaktörler. Eğer füzyon enerjisine geçebilirsek Tip 1 olma yolunda kayda değer bir adım atmış olacağız. Tip 1 medeniyetler oldukları yerde durmazlar ve ilerlemeye devam ederler. İçinde bulundukları yıldız sistemini yavaş yavaş kolonileştirmeye başlamışlardır. Aktif olarak da uzay araştırmaları yürüttüklerini varsaymak makul olacaktır.

Tip 2 – Yıldızsal Medeniyetler

Tip 2 seviyesindeki medeniyetler bütün bir yıldız sistemini kolonileştirmiş medeniyetlerdir. Yıldız sistemindeki bütün gezegenler ve uydular o medeniyete aittir artık. Bu aşamada olan bir medeniyet enerji üretimini karşılamak için kendi yıldızını olabilecek en verimli şekilde kullanmaya bakar. Bunun yolu da teorik bir kavram olan Dyson Küre’sidir. Dyson Küresi yıldızın çevresine inşa edilen devasa ve mühendislik sınırlarını zorlayan bir tür araçtır. Ne var ki böyle bir kavram teoride bile oldukça imkansız gözükmektedir. Güneş’in çevresine bir şey inşa etmek için önce o sıcaklığa dayanıklı malzemeler üretmeniz gerekiyor. Üstelik Güneş’in boyutları da göz önüne alındığında böyle bir yapı için akıl almaz derecede kaynağa ihtiyaç duyulacaktır. Bu kaynak bulunsa bile eğer küre fazla ağır olursa kendi içine yani Güneş’e doğru çökecektir. Hem teoride hem de pratikte epey absürt bir fikir olsa da bilim adamları ve bilim kurgu yazarları bu fikri cezbedici bulmuştur. Eğer Tip 2 bir medeniyet arayacaksak Dyson Küresi var mı diye bakmalıyız.

Kaynak: BBC Science Focus

Tip 3- Galaktik Medeniyetler

Gelelim Tip 3 medeniyetlere. Kardashev Ölçeği(klasik) burada son buluyor. Tip 3 medeniyetler galaktik olarak sınıflandırılırlar ve bütün bir galaksiye hükmederler. Düşünün! Bütün bir galaksiden bahsediyorum. Bütün Samanyolu’nu ele geçirmiş bir insanlık hayal edebiliyor musunuz? Enerji üretimimiz kim bilir ne seviyede olurdu. Ünlü Japon fizikçi Michio Kaku’ya göre bu seviyeye gelmemiz için daha epey var. Yüz binlerce yıl hatta milyonlarca yıl bile alabilir. Peki, buradan sonra her şey bitti mi? Bütün bir galaksi bizim ve inanılmaz bir teknolojimiz var. Öylece oturacak mıyız? Hayır, tabii ki de. İnsanlık bu açgözlülükle devamını getirmeden rahat edemez. İşte bu noktada bildiğimiz Kardashev Ölçeği daha da detaylanıyor.

Kaynak: Gigazine

Kardashev Ölçeği ve Carl Sagan

Carl Sagan hepimizin popüler bilim camiasından aşina olduğu ve bizlere bilimi sevdiren adam. Her ne kadar Celal Şengör bir yayında: “Carl Sagan’ı s*ktir et!” demiş olsa da kendisinin önemi büyük. Carl Sagan bu ölçeği daha da geliştiriyor ve ona Tip 0 ve Tip 4 gibi medeniyetleri de ekliyor. Bunu da kendi geliştirdiği formül ile yapıyor:

Bu formüle göre eğer P yerine 10⁶ koyarsak Tip 0 bir medeniyete ulaşıyoruz. Bir milyon Watt gülünç bir sayı zira biz bu enerji üretimini geçeli çok oldu. Bu seviye başlangıç olarak kabul ediliyor ve günümüzde birkaç yüz adet ev bu enerjiyi üretebiliyor. Peki, biz bu skalada neredeyiz? Deminden beri anlatıp durdum fakat bizim nerede olduğumuzu söylemedim. Güncel olarak yaklaşık 17.7 terawatt enerji üretiyoruz ve bu ölçekte 0.725 gibi bir değere tekabül ediyor. Eğer Tip 1 olmak istiyorsak bugünkünden tam 560 kat daha gelişmiş olmalıyız. Yani hala daha yolumuz var.

Tip 0 konuştuğumuza göre şimdi de Tip 4 neye benzer onu konuşalım. Tip 4 bir medeniyet birden çok galaksiye hükmeder ve muazzam bir güce sahiptir. Böyle bir uygarlığı fark etmememiz çok zor. Bildiğimiz kadarıyla evrende böyle bir medeniyet yok çünkü varsa mutlaka bir ipucunu bulurduk. Ölçek burada sonlanmıyor ve gelen bilim adamları bu ölçeği geliştirmeye devam ediyor. Ölçeği daha da bölerek daha doğru bir tahmin yapmaya çalışıyorlar. Belki de evrende bir yerde Tip 1.3 bir medeniyet var lakin bizim haberimiz yok. Diğer gezegenleri kolonileştirmişler ve yavaşça kendi yıldız sistemlerini ele geçiriyorlar.

Kaynak: Gigazine

Günün Sonunda Kardashev Ölçeği

Bunları anlatırken es geçtiğimiz önemli bir konu var. O da insanlık olarak ayrışmayacağımız ve hep beraber kalacağımız. Mars’taki ya da Ay’daki koloni hala bize sadık olacak mı? Ay kimin olacak? Buradaki insanlar binlerce yıl sonra az da olsa bir evrim geçirmeyecek mi? O zaman farklı türlere dönüştüğümüzde ne olacak? Daha en başından Dyson Küresi inşa edilemezse zaten bu ilerleme tıkanacak. Yıldız sistemimiz bize yetecek mi? Bunun gibi pek çok soru cevaplanmayı bekliyor.

Kaynakça

• Yazar, Ç. M. B. (n.d.). Kardashev ölçeği nedir? Medeniyetimiz gelecekte neye benzeyecek? – Evrim ağacı. Evrim Ağacı. https://evrimagaci.org/kardashev-olcegi-nedir-medeniyetimiz-gelecekte-neye-benzeyecek-961