Sağda solda gördüğümüz bazı tipler vardır. Kitap okumayı pek sevmezler ve hiçbir zaman da kitap okuma alışkanlıkları olmamıştır. Ayda bir sayfa kitap okumazlar ama ağızlarından da eleştirileri eksik etmezler. Kullandıkları bir soru kalıbı vardır. Kitap okumak ne işe yarar? Sahi, kitap okumak işimize yarar mı? Yararsa nasıl okumalıyız?
Hepsini bu yazımda sizlerle paylaşacağım. Kitap okumanın yığınla faydası vardır. Üzerine düşünüldüğünde ne tür yararları olduğu anlaşılabilir.
Bunları keşfetmek için de âlim olmaya gerek yoktur. Zaten okulda öğretmenlerimiz neden kitap okumamız gerektiğini bize anlatmıştır. Anlatmakla kalır ama sadece onlar. İş uygulamaya geldiğinde ne yazık ki sınıfta kalmışızdır. Şöyle faydalıdır, böyle güzeldir diye öğüt verirler ama bize rol model olamazlar. Birçok insan faydaları bilse de hep havada kalır bu bilme edimi. Çünkü içlerine işleyememiş ve kitap okuma alışkanlığı edinememişlerdir. Bu alışkanlığın nasıl edinileceği ise başka bir yazının konusu.
Söylemeyi sevdiğim bir söz vardır. Okuma eylemi salt fayda için yapılmaz. Önce bunu iyice kavrayıp öyle işe başlamak lazım. Ben sadece faydası için kitap okuyacağım diyen varsa yazıyı hiç okumasına gerek yok, ayrılabilir şimdi. Bir kitabın neden ve hangi şekilde okunması gerektiğini öğrenmek isteyenler devam edebilir.
İlk olarak kitap okumak muhakeme gücümüzü arttırır. Anlayışımızı derinleştirir ve zihnimizi açar. Düzenli kitap okuyanlar belli konularda daha iyi çıkarım yapabilir, bir konu üzerine daha farklı yorumlar getirebilir. Öğrenciler çeşitli sorular çözerler hayatları boyunca. Bazen soruları anlamakta zorluk çekerler. Sebebi aşikârdır. Yeterince kitap okumamış olması. Soruyu anlamadan soruyu çözmeyi beklemek… Ne desek boş. Karşısına bir yazı çıktı ve onu okuyup yorumlaması gerekti. Fakat bunu da hakkıyla yapamadı. Çünkü o muhakemeyi yapacak kadar kitap okumamış. İlkokulda okumayı öğrenmek için üç beş Cin Ali kitabı okuyup hayatı boyunca başka kitap sayfası açmamış bir insandan yüksek bir başarı ummak tam anlamıyla absürttür. Böyle insanlar üniversite kazanmak için kitap okur sonra. Paragraf sorularını çözemezler. Upuzun bir sürecin bir anda gerçekleşmesini beklerler. Kitaplar kavrayışımızı yavaş yavaş geliştirir. Muhakeme gücünü arttırmak isteyenler kitap okumalıdır.
Kitap okumak hayal gücümüzü de geliştirir. Özellikle de bilim kurgu ve fantastik türü bunun için birebirdir. Bazı insanlar bu türlerin boş olduğunu ve bize bir katkısı olmadığını düşünebilir ama yanılgı içerisindedirler. Hayal gücü hayatımızda önemli yer kaplar. Yaratıcılığımızla doğru orantılıdır. Yaratıcı olmak birçok meslek için önem arz eder. Öyleyse çeşitli kitaplar okuyup elde ettiğimiz zengin hayal gücü önemlidir.
Diğer bir fayda ise kitaplar sahip olduğumuz bakış açımızı geliştirir ve değiştirir. Her eser farklı bir kalemden çıkmıştır ve onların düşüncelerini yansıtır.Her yazar ayrı bir dünyadır ve ister istemez kendilerinden bir şeyler katarlar. Farklı yazarları ve türleri okumak bizim vizyonumuzu genişletir. Kitap okumayan ya da sürekli aynı tip kitapları okuyanların genelde daha sığ düşünceli ve sabit fikirli olduğuna şahitlik ettim.Bol bol okumak bize hoşgörü kazandırır. Daha açık görüşlü bireyler olarak toplumdaki yerimizi ediniriz. Olaylara farklı açılardan da yaklaşırız ve yeni çözüm yolları üretmeye çalışırız.
Bu değerliler bizim kelime dağarcığımızı da geliştirir. Ortalama insanların günde kaç kelimeyle konuştukları üç aşağı beş yukarı bellidir. Okuyan insanlar ise daha çeşitli sözcükler kullanır. Çevremde insanların çok fazla ‘şey’ sözcüğünü kullandığına tanıklık ettim. Konuşmacı bir olayı anlatıyor karşısındakine ve o an aklına doğru kelime gelmiyor çünkü bilmiyor ki. Düşüncelerini karşı tarafa bir türlü iletemiyor. Şey var ya şey diyor. Tamam da o şey ne demek? Yine var ya şey diyor. Bunlar kısır kelime dağarcığı yüzünden başlarına geliyor. Birçok insan da kelimeleri yanlış anlamda kullanabiliyor. Bunlar hep okumamaktan kaynaklı.Kitaplarda tonla bilmediğiniz kelime bulabilirsiniz. İyi bir kelime dağarcığı düşüncelerinizi daha güzel bir şekilde ifade etmenize olanak sağlar.
Düzenli okumak aynı zamanda okuma hızımızı da hatırı sayılır ölçüde arttırır. Hızlı okumak hem zamandan tasarruf ettirir hem de kavrayışımızı kolaylaştırır. Belli bir hızın altında okumak anlamamızı zorlaştırır. Bu yüzden çok okuyanlar birim zamanda hem daha iyi anlar hem daha çok şey öğrenir.
Kitaplar içlerinde gırla bilgi barındırır. Belki de en büyük faydalarından biri de budur okumanın. Birçok yeni kavramla tanışmak ve onları öğrenmek çok zevkli bir eylemdir. Öğrendiğimiz bilgiler hayatımızın farklı alanlarında bize avantaj sağlar. Zira bilgi güçtür. Kalem kılıçtan keskindir. Çok okuyanlar da bu durumda güçlü olanlardır. Hangi bilginin nerede işimize yaracağı muamma olsa da elbet içlerinden birkaçını kullanacağızdır. Esasında sadece bu paragraf için bile düzinelerce sayfalar yazılabilir ama ben özet bir şekilde geçmek istiyorum.
Klişe bir söz olsa da kitaplar ciddi manada güzel arkadaştırlar. İnsanların kendisini dinlemesine ve kendisiyle baş başa kalmasına yardımcı olurlar. Her insan arada bu etkinliği yapmalıdır. Özellikle yağmurlu havalarda ayrı bir zevki oluyor.
Kişiden kişiye değişse de belli şekillerde kitap okumak bizim için daha yararlı olacaktır. Öncelikle okuyacağınız kitabın türünü iyi belirleyin. Bu türü seviyor musunuz? Ne kadar okudunuz daha önce? Daha sonra odaklanabileceğiniz bir mekân bulun. Bu mekân da kişiden kişiye değişebilir. Kimisi yatakta okur kimisi masada. Sonrasında eğer okuma hızınızı bilmiyorsanız önce onu ölçün. Belirli bir hızın altında okuyorsanız ne kadar uğraşsanız da odaklanamazsınız ve okuduğunuzu anlayamazsınız. Beyin bilgiyi belli bir sürede işler. İşleme hızı okuma hızı ile paralel seyretmelidir. Gözünüzle okurken içinizden tekrar etmeyin kelimeleri, yapmayın bu hatayı. Gözünüz tarasın ve geçsin. Okuduklarınızı beyniniz kaydeder, merak etmeyin. Sessiz bir ortam bulanlar sesli bir şekilde de okuyabilirler. Daha yavaş olsa da anlama ve kavrama açısından sesli okumak daha iyidir.
Yanınızda bir kalem bulundurun ve sevdiğiniz veya önemli bulduğunuz yerlerin altını çizin. Biraz düşünün o satırlar üzerine. Sıkıldığınız zaman kitabın ortasında durmayın. Paragrafı ya da bölümü bitirin ki sonradan nerede kaldığınızı kolayca bulun. Mümkünse iki üç kitabı aynı anda okumaya çalışın. Birinden sıkıldığınızda diğerine rahatlıkla geçebilirsiniz bu sayede. Çok sıkılırsanız kendinizi zorlamayın ve mola verin. Bir tarih kitabı mı okuyorsunuz? Roman alın ve ona devam edin, kafanızı dağıtın.
Nihayet kitabı bitirmeyi başardınız. Unutmamak istiyorsunuz değil mi? Kendi çapınızda kitaba bir inceleme yapın. Dili nasıldı? Ne anlattı? Ne öğrendim? Olay örgüsü nasıldı? İnternetten başka kişilerin yorumlarına bakın ve kendiniz de fikrinizi belirtin. Eleştirmenlerin de yazılarına bakmak faydalı olacaktır. Okuduklarınızı başkalarıyla paylaşın. Kısaca kitabı yaşayın ve özümseyin. Nihayetinde ancak kitap okudum diyebilirsiniz.
Daha detaylı bilgi için aşağıdan akademiklink kanalının videosunu izleyebilirsiniz.
https://abdurrahmanatabas.net.tr/ithaki-bilim-kurgu-klasikleri/